Το ΠΑΣΟΚ, ο κακός του εαυτός και ο ΣΥΡΙΖΑ

* Του Γιάννη Δατσέρη

Η μεταπολίτευση δημιούργησε κατηγορίες πολιτικών στελεχών. Υπάρχουν δύο χαρακτηριστικές.

Η πρώτη εκείνων που προέρχονται από την Αριστερά του ’70 και έχουν συνυφανθεί με τις στρεβλώσεις του κράτους, επηρεάζουν καθοριστικά την εκτελεστική εξουσία, αλλά δεν την έχουν ασκήσει.

Η δεύτερη των διαχρονικών πολιτικών καθοδηγητών, που σπεύδουν όταν αρχίζει να σχηματίζεται ρεύμα. Προσπαθούν να το διαμορφώσουν. Αν αποτύχουν πάνε στο επόμενο και μετά στο άλλο. Αν σπανίως πετύχει, γίνονται υπουργοί, πρόεδροι Ινστιτούτων και Οργανισμών ή ευρωβουλευτές.

Τώρα, σωρεύτηκαν στον ΣΥΡΙΖΑ. Προσπαθούν να αναπαράγουν ένα υπόδειγμα που γνωρίζουν καλά είτε ως αντίπαλοί του, είτε ως στενοί συνεργάτες των ηγεσιών του. Θέλουν να μετασχηματίσουν τον Αλέξη Τσίπρα σε τέταρτο Παπανδρέου και το κόμμα του σε νέο ΠΑΣΟΚ.

Επιδιώκουν να συνθέσουν τη συγκρουσιακή διάθεση και τον ανένδοτο στην υπεράσπιση της δημοκρατίας και των θεσμών του πρώτου Παπανδρέου, τη ρητορική και τη ριζοσπαστική πολιτική του δεύτερου με τη νεωτερικότητα και την κοινωνιολογική αντίληψη μη κυβερνητικής οργάνωσης του τρίτου. Να πείσουν ότι επιδιώκουν να μορφοποιήσουν ένα γνήσιο κίνημα λαϊκής βάσης, αφετηριακά αντισυστημικό, με παρουσία ως το τελευταίο κύτταρο κοινωνικής οργάνωσης. Να καλλιεργήσουν την προσδοκία μιας διακυβέρνησης με αλλαγή του κράτους και κοινωνική δικαιοσύνη.

Μην ξεχνάμε όμως πως η Ενωση Κέντρου ήταν ανεμομάζωμα, ένα κόμμα-Βαβέλ. Το ανένδοτο έγινε άκαμπτο. Στην πρώτη περίοδο διακυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ αντί μιας αντικυκλικής πολιτικής περιορισμού ελλειμμάτων σε περίοδο ανάπτυξης και προσδοκιών στην Ευρώπη, υπήρξε προσφυγή στον εύκολο δανεισμό και μεταστροφές πολιτικής κατεύθυνσης από την περιοριστική πολιτική στο «δώσ’ τα όλα». Στην τελευταία περίοδο διακυβέρνησης πρώτα εκφράστηκαν οι υποσχέσεις και μετά ήρθε η εξέταση των δεδομένων. Οταν και αν συνειδητοποιήθηκαν, επί μήνες δεν λαμβάνονταν αποφάσεις και δεν ασκήθηκε μεταρρυθμιστική πολιτική.

Το ΠΑΣΟΚ είχε πάντα δύο όψεις. Εκείνη της αναγνώρισης και διασφάλισης των πολιτικών και δημοκρατικών δικαιωμάτων, της συμμετοχής, της ανάδειξης των νέων μεσοστρωμάτων, του ΕΣΥ. Της Ελλάδας της Εγνατίας, της γέφυρας στο Ρίο – Αντίρριο, του μετρό, του αεροδρομίου της Αθήνας. Των επιτυχιών της ένταξης στην Ευρωζώνη και του ευρώ, της ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ και των Ολυμπιακών Αγώνων. Το ΠΑΣΟΚ της Μελίνας, του Γεννηματά, του Μάρκου, του Πεπονή και του Θέμελη. Η αρνητική του όψη άρχισε με τον κυβερνητισμό, τον κρατισμό, την υιοθέτηση λαϊκίστικων πρακτικών, τον πελατειασμό για να καταλήξει ακόμη και σε φαινόμενα ατιμωρησίας και διαφθοράς.

Αν εξαιρέσουμε τα φαινόμενα διαφθοράς, όταν αφαιρεθεί η επικοινωνιακή μάσκα διαπιστώνεται ότι η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ και του αρχηγού του συντίθεται από την αρνητική όψη του ΠΑΣΟΚ και των Παπανδρέου. Ενα κόμμα-Βαβέλ από συνιστώσες τροτσκιστών και μαοϊκών που αρνούνται την αστική δημοκρατία μέχρι την πρόσφατη μετεγγραφή της θεωρητικού ότι τα λεφτά υπάρχουν. Η ακαμψία που οδηγεί σε νέες εκλογές και τη χώρα σε ακυβερνησία. Η παραδοξότητα (ή άγνοια κινδύνου;) να ισχυρίζεσαι ότι θα καταφύγεις σε εσωτερικό δανεισμό σε περίοδο ύφεσης! Οι μεταστροφές από την κατάργηση του Μνημονίου στη ριζική (;) επαναδιαπραγμάτευσή του, σαν κάτι «Εξω οι βάσεις». Η ασάφεια και η εύκολη ρητορική όπως θέλουμε τα δανεικά, αλλά χωρίς υποχρεώσεις. Πρώτα υποσχέσεις για προσλήψεις στο Δημόσιο και αποκατάσταση μισθών και συντάξεων και μετά επίσκεψη στο Γενικό Λογιστήριο για την ενημέρωση. Ταύτιση των προνομίων των συντεχνιών με δικαιώματα. Υπεράσπιση των γραφειοκρατικών και αντιπαραγωγικών δομών του κράτους. Μόνιμη αναφορά στην απροσδιόριστη «άλλη» πολιτική και ποτέ στις συγκεκριμένες αλλαγές. Αναχρονισμός, όπως με την υπεράσπιση των χωματερών.

Αλλά τα πράγματα προχώρησαν. Αντικατάσταση του μαζικού κινήματος με τον ακτιβισμό. Προσβολή του δημόσιου χώρου με καταλήψεις. Υιοθέτηση της ανομίας «δεν πληρώνω, αλλά μόνο το Δημόσιο». Εκφασισμός με την υιοθέτηση της άσκησης λεκτικής και σωματικής βίας μέχρι την απαξία της ανθρώπινης ζωής, όταν δεν αφορά ομοϊδεάτες μας.

Τα πράγματα ξεφεύγουν. Δεν επιλύονται με μια πόλωση και σύγκρουση μεταξύ Νέας Δημοκρατίας και ΣΥΡΙΖΑ κατά την προεκλογική περίοδο. Αυτή θα είναι τυφλή και αδιέξοδη.

Αυτή η πτυχή του ελληνικού πολιτικού δράματος που εξελίσσεται αφορά εξόχως το ΠΑΣΟΚ. Αφορά τη Δημοκρατική Παράταξη και την Κεντροαριστερά. Είναι μια αναμέτρηση μεταξύ του ΠΑΣΟΚ και του κακού εαυτού του, που έχει μεταμορφωθεί σε ΣΥΡΙΖΑ.

Ο κ. Βενιζέλος διακήρυξε την πρόθεσή του να προχωρήσει σε ένα «Συντακτικό Συνέδριο της Παράταξης». Δηλαδή, όλα από την αρχή. Είναι υποχρέωση του συνόλου της παράταξης να καταστήσει σαφές ότι η επιλογή είναι ανάμεσα σε ένα ΠΑΣΟΚ που προσπαθεί να αλλάξει αποβάλλοντας τα κακά χαρακτηριστικά του και στο παλαιό μεταμφιεσμένο ΠΑΣΟΚ.

* Έθνος, 17-5-12